Kwaliteit van leven, kinderrechten en maatschappelijke kwetsbaarheid bij jongeren in de jeugdhulpverlening

In onderzoek naar jeugdzorg en de dagelijkse praktijk is kwetsbaarheid een uitdagend concept. Kwetsbaarheid wordt overwegend gezien als een persoonlijke eigenschap. Jongeren worden als kwetsbaar beschouwd vanwege hun lage sociaaleconomische achtergrond of opleidingsniveau, geslacht, leeftijd, geestelijke gezondheidstoestand, enz. Deze kenmerken worden gezien als kritieke omstandigheden die hun kansen om zich te ontplooien beperken. Twee verwante zaken kunnen als problematisch worden beschouwd in deze conceptualisering van kwetsbaarheid. Ten eerste is het een extreem individualistische opvatting van kwetsbaarheid. Ten tweede negeert deze individualistische opvatting van kwetsbaarheid het belang van de sociale context. Door kwetsbaarheid als een persoonlijke eigenschap te beschouwen, lopen jongeren het risico om als onvermijdelijk en persoonlijk kwetsbaar te worden bestempeld.
In dit project dagen we deze reductionistische manier van kijken naar kwetsbaarheid uit. Gebaseerd op een kwaliteit van leven perspectief op jeugdzorg, beschouwen we kwetsbaarheid als een sociaal fenomeen. Kwaliteit van leven weerspiegelt een ecologische benadering die kinderen en jongeren ziet als individuen die het best begrepen kunnen worden binnen de context van de omgevingen die belangrijk voor hen zijn. Vanuit dit perspectief van levenskwaliteit is kwetsbaarheid niet zozeer een persoonlijke eigenschap, maar eerder het resultaat van een interactie tussen individuen en hun omgeving. Sociale kwetsbaarheid ontstaat wanneer jongeren weinig voordeel halen uit maatschappelijke instellingen en voortdurend geconfronteerd worden met de negatieve effecten van deze structuren. Jongeren in jeugdzorg die in contact komen met bijvoorbeeld het onderwijs- of rechtssysteem lopen dus het risico om vooral de negatieve effecten van deze instellingen te ervaren, wat leidt tot stigmatisering, discriminatie en uiteindelijk uitsluiting uit de samenleving.

---

Quality of life, child rights and social vulnerability among youth in youth services

In youth care research and daily practice, vulnerability is a challenging concept. Dominantly, vulnerability is conceived as a personal trait. Young people are considered vulnerable because of their low socio-economic background or educational level, gender, age, mental health status, etc. These characteristics are viewed as critical conditions that limit their opportunities to flourish. Two related issues can be considered as problematic in this conceptualization of vulnerability. First, it is an extremely individualistic notion of vulnerability. Second, this individualistic conceptualization of vulnerability ignores the importance of social context. Consequently, seeing vulnerability as a personal trait risks labeling young people as inevitably and personally fragile.
In this project, we challenge this reductionist way of looking at vulnerability. Based on a quality of life perspective on youth care, we consider vulnerability as a social phenomenon. Quality of Life reflects an ecological approach which views children and adolescents as individuals who are best understood within the context of the environments that are important to them. From this quality of life perspective, vulnerability is not so much a personal characteristic, but rather the result of an interaction between individuals and their surroundings. Social vulnerability occurs when young people derive little benefit from societal institutions and are continually confronted with the negative effects of these structures. So, young people in youth care, coming into contact with e.g. the educational or justice system, are at risk of mainly experiencing the negative effects of these institutions leading to stigmatization, discrimination and finally exclusion from society.

Projectcoördinator HOGENT

Jessica De Maeyer

Copromotor

Didier Reynaert

Onderzoekers

Chris Swerts

Looptijd

01/04/2018 - 22/09/2019

Financier

Reguliere werkingsmiddelen

Programma financier

HO _Projectmatig onderzoek