De voedselbosbouw als basis voor organische materialen in de circulaire bio-economie

Voedselbossen spelen in op een steeds luider klinkende maatschappelijke behoefte om landbouw en natuur opnieuw in elkaar te schuiven. Het zijn systemen die een grote diversiteit aan voedsel produceren en in verschillende gradaties zorgen voor koolstofvastlegging, waterberging, de opvang van fijn stof, de buffering van natuurgebieden tegen bijvoorbeeld hoge stikstofconcentraties, een hogere biodiversiteit in vergelijking met andere vormen van landbouw of het samenbrengen van lokale gemeenschappen. Bovendien zijn voedselbossen door hun waterbufferend vermogen, regeneratieve fertiliteit en minimale input van externe middelen (meststoffen, bestrijdingsmiddelen en fossiele brandstoffen) voorbeelden van quasi gesloten kringlopen.
Toch zijn er nog vele onbenutte kansen voor de voedselbosbouw om een bijdrage te leveren aan de circulaire bio-economie. In dit project verkennen we het potentieel van hoogwaardige biomassa vanuit voedselbossen als materiaal voor de ontwerp- en de maakpraktijken waaronder meubelmakerij, interieurontwerp, instrumentenbouw en textielontwerp. Hierbij onderzoeken we zowel het potentieel van hout en textielvezels in hun oorspronkelijke extractievorm, als ook de innovatieve toepassingen zoals biocomposieten, bioplastics en 3D-printfilament met organische materialen uit het voedselbos. Anderzijds verkennen we hoe biomassastromen vanuit een voedselbos ook een hefboom kunnen zijn in de verduurzaming van een ruimer landbouwbedrijf, landgoed of landschap.

Om hier een beter beeld van te krijgen start dit exploratief onderzoek met kansen in kaart te brengen voor voedselbossen om naast voedselproductie ook een bijdrage te leveren aan de circulaire bio-economie. Dit doen we door (1) een screening van pilootprojecten uit binnen- en buitenland, (2) een screening van kansrijke meerdoelsoorten, (3) een stakeholdermapping en (4) een stromenanalyse die de (potentiële) bijdrages van voedselbossen aan de circulaire bio-economie in kaart brengt. Het exploratieonderzoek dient als basis voor een transdisciplinair vervolgproject.

---

Food forestry as a basis for organic materials in the circular bio-economy

Food forests respond to an increasingly important need in society to realign agriculture and nature. They are systems which are capable to produce a great diversity of food resources. They also contribute to carbon sequestration, water conservation, and other ecosystem services. Through their waterretentive capacity, regenerative fertility and the minimal use of external inputs (fertilizers, pesticides and fossil fuels) they can be seen as examples of closed loop recycling processes.

Yet there are many unexploited opportunities for food forestry to contribute to the circular bio-economy. In this project we explore the potential of high-value biomass from food forests as a material resource for the design and craft practice including furniture making, interior design, instrumental design and textile design. In this, we investigate the potential of wood and fibers in their original extraction form as well as innovative solutions such as biocomposites, bioplastics and 3D-printing with organic materials from the food forest. In addition, we explore how biomass streams from food forests can also be a catalyst to make farms, estates and wider landscapes more sustainable.

To achieve this, this exploratory research looks into how food forests can also contribute to the circular bio-economy. This is accomplished through (1) the screening of pilot projects, (2) a screening of multi-purpose species and (3) a stakeholder mapping and (4) a stream analysis of the (potential) contributions of food forests to the circular bio-economy. This exploratory research serves as a basis for a transdisciplinary follow-up project.

Projectcoördinator HOGENT

Steven Heyde

Copromotor

Dirk van Gogh, Helena De Smet, Stefanie Delarue

Looptijd

01/10/2023 - 30/09/2024

Financier

PWO-middelen