Sociaal werk en mensenrechten: onderzoek naar de ontwikkeling van een grondrechtenbenadering als hefboom voor samenlevingsopbouw

Mensenrechten vormen een fundamentele bouwsteen voor het sociaal werk. Sociaal werkers worden verondersteld menselijke waardigheid en sociale rechtvaardigheid na te streven en sociale ongelijkheid te bestrijden. Dit staat ook in de internationale definitie van sociaal werk. Mensenrechten in het sociaal werk kunnen echter op diverse manieren gelezen en geïnterpreteerd worden. Deze lezingen en interpretaties komen voort uit de positie die het sociaal werk inneemt in relatie tot een aantal spanningsvelden. In voorliggend onderzoeksproject worden mensenrechten gezien als een “individueel en collectief leerproces”. Met de focus op het leerproces wordt gewezen op het feit dat hoe mensenrechten kunnen worden begrepen en geïnterpreteerd niet van tevoren vast ligt, maar dat een besef van menswaardig bestaan slechts vorm krijgt in de interactie van mensen met hun leefwereld. De visie op mensenrechten als een individueel en collectief leerproces sluit nauw aan bij de notie ‘samenlevingsopbouw’. Beide begrippen (mensenrechten en samenlevingsopbouw) hanteren een contextueel perspectief waarbij het sociaal werk werkt in en met lokale samenlevingsverbanden werkt om sociale grondrechten te realiseren. Voorliggend onderzoek sluit aan bij de vernieuwde aandacht voor een grondrechtenbenadering in samenlevingsopbouw en stelt volgende onderzoeksvraag centraal: hoe geeft het sociaal werk vorm aan samenlevingsopbouw vanuit een mensenrechtenperspectief? Aan de hand van een interpretatief onderzoekskader, waarbij een case-study design wordt uitgetekend gebruik makend van etnografische onderzoeksmethodes, zullen 2 kernthema’s uit het opbouwwerk worden onderzocht: ‘onderwijsopbouwwerk’ en ‘wonen’. Naast het verwerven van inzicht in hoe mensenrechten doorwerken in de praktijk van het sociaal werk, zal in dit onderzoek ook een leerboek ‘sociaal werk en mensenrechten’ worden ontwikkeld dat kan gebruikt worden in de opleiding en in de praktijk.

---

Social work and human rights: exploring the development of a fundamental rights approach as a lever for community building

Human rights are a fundamental building block for social work. Social workers are supposed to pursue human dignity and social justice and combat social inequality. This is also stated in the international definition of social work. However, human rights in social work can be read and interpreted in various ways. These readings and interpretations stem from the position social work takes in relation to a number of areas of tension. In the present research project, human rights are seen as an "individual and collective learning process". The focus on the learning process points to the fact that how human rights can be understood and interpreted is not predetermined, but that a sense of dignified existence only takes shape in people's interaction with their living environment. The view of human rights as an individual and collective learning process is closely aligned with the notion of 'society building'. Both concepts (human rights and community development) adopt a contextual perspective in which social work works in and with local community contexts to realise fundamental social rights. The present study is in line with the renewed focus on a fundamental rights approach in community development and focuses on the following research question: how does social work shape community development from a human rights perspective? On the basis of an interpretative research framework, in which a case-study design is drawn up using ethnographic research methods, two core themes from community work will be investigated: 'educational community work' and 'housing'. Besides gaining insight into how human rights impact on social work practice, this research will also develop a textbook 'social work and human rights' that can be used in training and practice.

Projectcoördinator HOGENT

Didier Reynaert

Copromotor

Nadine De Stercke, Hildegard Gobeyn, Rudi Roose

Onderzoekers

Siebren Nachtergaele

Looptijd

01/10/2013 - 30/06/2016

Financier

PWO-middelen

Programma financier

PWO_Projectmatig onderzoek

Partners

SAAMO Gent

Universiteit Gent